5 mei.-
De 92-jarige Leonard Vis heeft gisteren achter het Singer Laren 29 fonkelnieuwe struikelstenen en een monument onthuld, voor de 29 Joodse onderduikers die verborgen zaten in het pension dat daar vroeger stond. Vis was zelf één van hen, maar overleefde als enige de oorlog. Voor de onderduikers die de oorlog niet overleefden, onthulde hij gisteren de struikelstenen en het monument.
Het lijkt een doodgewone plek, maar op de parkeerplaats van museum Singer Laren stond vroeger pension De Hoeve. En die plek kent een bijzondere geschiedenis. Op 30 september 1943 speelde zich er een drama af. De 30 onderduikers die er verborgen zaten werden verraden en door de Sicherheitsdienst en de Larense politie opgepakt en gedeporteerd.
Allemaal werden ze vermoord, maar één iemand wist te ontkomen door uit de trein te springen en opnieuw onder te duiken: de toen nog jonge Leonard Vis. Wonder boven wonder overleefde hij de oorlog. Na de bevrijding emigreerde Vis naar Amerika, maar vestigde zich uiteindelijk in Toronto, Canada.
En nu staat de inmiddels 92-jarige Vis op exact die plek waar het toen allemaal gebeurde. Voor zijn mede-onderduikers liggen nu 29 struikelstenen te fonkelen in de avondzon. Het zijn daarbij ook de eerste struikelstenen die in Laren zijn gelegd. Naast de struikelstenen is ook een klein monument onthuld. Hierop is het verhaal van het voormalige Pension De Hoeve en Leonard Vis te lezen.
Nog even bij ze zijn
Na de onthulling spreekt Vis vol lof over de pensionhouder: Ies Bleekrode. “Een individualist par excellence. Hij was uiterst ongehoorzaam tegen het wettelijk gezag.” De pensionhouder Isaac ‘ies’ Bleekrode verborg samen met zijn vrouw Els Garms in tijdens de oorlog totaal 32 Joodse onderduikers in zijn pension. Leonard was daar één van. “Daarom ben ik vanavond hier. Om nog even bij ze te zijn”, vertelt hij.
Tekst gaat verder.
Struikelstenen in Laren
Monument bij struikelstenen Laren
Dodenherdenking op de Brink in Laren
Na een stille tocht van het gloednieuwe struikelstenen naar de Brink, begint de officiële dodenherdenking van Laren. Hier vertelt Vis zijn verhaal en doet hij een bijzonder betoog tegenover een volgelopen Brink. “Hier sta ik als enige overlevende”, begint hij. “Ik sta hier om al die mensen te herdenken, maar wat doen we om herhaling te voorkomen?”, vraagt Vis zich af.
Ook staat hij stil bij de kille terugkeer die veel Joden die de Holocaust overleefden te wachten stond in het naoorlogse Nederland. “‘Zo, u bent er nog, hé’, kreeg mijn vader te horen toen hij terug kwam.” Met veel andere Joden vertrok Leonard uit Nederland. Een ‘manifestatie van teleurstelling’ voor het kille ontvangst.
Hij eindigt zijn voordracht met een verzoek namens het Joodse volk dat zoveel heeft meegemaakt. “Laat ons alsjeblieft met rust. Je hoeft ons niet aardig te vinden, maar respecteer ons. We hebben het echt wel verdiend”, waarna een luid applaus vanuit het zichtbaar aangeslagen publiek in de Brink klinkt. Bron: NH Gooi
