9 juni.- De wereld hangt soms van wonderlijkheden of zoals u wilt van toevalligheden aan elkaar. Een kleine maand geleden vroeg onze dorpsgids Vincent Hilhorst mij bij een bakkie in het Brinkhuis of ik eens langs kon gaan bij de 91-jarige Jan Kroon op het Jagerspad. Jan had namelijk een bijzonder werk in huis van Elias Stark en omdat hij richting Vreedenburgh wat kleiner gaat wonen – wat neem ik wel mee, en wat niet- wilde hij meer weten over dat werk weten en wat het waard was.
Elias Stark (1849-1933) die woonde in a-typische villa ‘Hein Duvel’ op De Drift , was niet alleen kunstschilder, etser en tekenaar, maar net als zijn vader van beroep apotheker en daarnaast een ondernemende en vooral creatieve tandarts: uitvinder van de tube tandpasta! (Wat je met verf in een tube kan, moet met tandpasta ook kunnen!)
Thuis in zijn schuur haalt hij het kunstwerk tevoorschijn. Het is geen olieverf, maar een prent. Het kan haast niet anders dan dat de prent (h 53 cm x b 71 cm) voorstellende ‘ een herder gevolgd door zijn kudde’ van de grote schapenschilder Anton Mauve is. Ik herken op de achtergrond de typische berkjes en de later naar hem vernoemde Mauvebosjes zoals die staan afgebeeld op het beroemde olieverfschilderij ‘Heide te Laren’ dat in het Rijksmuseum hangt.
Maar helaas, een honden kopje in de marge, in de rand van het bedrukte papier, de naam E.Stark en het jaartal 1889, sluiten die veronderstelling uit en Mauve was al een jaar eerder in 1888 overleden.
Ik was benieuwd hoe de geboren en getogen Laarder, verkoopleider destijds bij Volvo en o.a. drie jaar in dienst bij makelaar en kunstverzamelaar Sal Slijper aan dat werk was gekomen. ‘Een ‘stoffig’ erfstuk van Lena , de dochter van Chris Hamdorff, de architect van het befaamde Stationshotel’, kon hij zich met wat moeite herinneren.
Pas getrouwd woonden hij en zijn Annet in bij Lena.
Het mooie werk stond vaag op mijn netvlies. Ik had het ergens gezien, maar waar?
Jan vertelde mij dat hij eind jaren zestig richting het Singer Museum was gegaan die hem verzekerde dat er absoluut maar één exemplaar van was. Thuis ben ik verder gaan zoeken. Al vrij snel vond ik de voorstelling in het toegankelijke beeldarchief van het Rijksmuseum.
Het bleek een ets te zijn met plaattoon, een proefdruk, één van de zes, gemaakt door Elias Stark naar een ontwerp van Anton Mauve.
Ik maakte van de gegevens een kopietje voor Jan en herinnerde me dat ik van de vorig jaar overleden Antoinetty van den Brink eenzelfde soort afdruk – herder met kudde- had gekregen, maar de voorstelling bleek na even zoeken in de collectie toch anders en heel bijzonder; in plaats van het hondje in de marge, stond er nu een portretje van Anton Mauve zelf op. Wonderlijk!
Ik bekijk altijd iedere week welke kunstveilingen er in ons land worden gehouden. Bij Medusa Auctioneers Breda kwam ik er heel verrassend achter dat afgelopen maandag eenzelfde voorstelling van ‘Jan’s ets van Elias Stark naar Mauve’ onder de hamer zou komen. Niet op papier, maar als Delfst blauw tegeltableau.
Met Vincent als gezellige bijrijder en perfect iPhone-‘kaartleze’r’ togen we richting het Brabantse land. In ‘the middle of nowhere’ vonden we in Sprundel het online veilinghuis. In het piepkleine zaaltje meer veilingmedewerkers, een zestal, dan bezoekers; vier (inclusief wij tweeën). Alles liep volledig gestreamd via het internet.
Toen het lot op de monitor verscheen, was het tegeltableau ondanks wat ‘hinderlijke’ tegenbiedingen uiteindelijk voor ‘ons’.
Straks wordt het ingemetseld in de zijmuur van ons boerderijtje als eerbetoon aan de grote schapenschilder Anton Mauve waarover Lien Heyting in haar boek ‘de wereld in een dorp’ schreef’:
‘In Laren trok hij voor het eerst er met veldezel en schilderkist de natuur in, vaak naar één bepaald stukje hei met op de achtergrond een pittoresk groepje bomen in de buurt van het huidige ‘Mauvezand’ tussen Laren en Blaricum.’
Bol an mensen, dit weekend is er op kunstgebied in ons dorp veel te doen. Tot en met zondag de enige open lucht kunstbeurs van Nederland en zaterdag de schilderswedsrijd op de Brink met de schapen van het Goois Natuurreservaat. Wie wordt de nieuwe ‘Anton Mauve’?
Leo janssen
LUISTER HIER NAAR GESPROKEN VERSIE OVER JAN KROON’S ELIAS STARK
Jan Kroon
De ets van Elias Stark
Elias Stark
De ets van Mauve, gekregen van Antoinetty van den Brink
Hondje in de marge
Mauve in de marge
Een tegeltableau met voorstelling van schaapskudde met herder, naar Anton Mauve, gemerkt aan de achterzijde “De Porceleyne Fles”. Jaarletter K, 1889.
