27 nov.- Over ruim tweeënhalve week is het zover. Het Weihnachtsoratorium van Johann Sebastian Bach wordt dan om 14.30 uur uitgevoerd in de Sint Jansbasiliek door Ton Koopman en zijn vermaarde Amsterdam Baroque Orchestra & Choir samen met grote internationale solisten als Yetzabel Arias Fernandez sopraan, Franziska Gottwald alt-mezzosopraan, Tilman Lichdi tenor en Klaus Mertens bas.
Ton Koopman die in oktober j.l. 75 jaar werd, is een bijzonder en zeer bescheiden mens. In het buitenland geroemd en in eigen land wat minder geëerd. ‘Hoor hoe Ton Koopman telkens een andere hoek kiest en je verrast met nieuwe perspectieven, recenseerde de Volkskrant met maar liefst vijf sterren, zijn uitvoering van het Weihnachtsoratorium. ‘Om de dirigent live mee te maken’, schrijft de krant verder, ‘kun je tegenwoordig beter terecht in Spanje, Zuid-Korea, China of Japan dan in Nederland, waar de subsidieverstrekkers hem nog altijd niet gunstig gezind zijn. Bij Ton Koopman klinkt Bach anders.’
Sinds de jaren zestig heeft de carrière van Ton Koopman in het teken gestaan van het cultureel erfgoed uit de 16e, 17e en 18eeeuw. Zijn faam als wetenschapper, organist/klavecinist, dirigent, onderzoeker, docent, projektbedenker, musicoloog, auteur en verzamelaar is ongekend. Onlangs is hij in Leipzig benoemd tot voorzitter van het Bach-Archiv dat geldt als een van de belangrijkste instituten die het werk en leven van Johann Sebastian Bach en zijn wijdvertakte muzikale familieleden onderzoekt.
Ton Koopman kreeg dit belangrijke ambassadeurschap vanwege zijn diepgaande en wetenschappelijk onderbouwde kennis over Bach die van 1723 tot zijn dood in 1750 in Leipzig woonde. Ook Koopman’s muzikale internationale carrière heeft bij deze prestigieuze benoeming een grote rol gespeeld. Het universiteitsarchief is gevestigd tegenover de Thomaskirche waar Bach zijn Matthäus Passion en veel van zijn cantates uitvoerde. Eerder kreeg Ton Koopman al de Bach medaille van de stad Leipzig.
Het sfeervolle Weihnachtsoratorium is nietals één muziekstuk door Bach gecomponeerd. Het werd destijds – verdeeld over twee kerken in Leipzig- in zes cantates rond het geboortefeest van Christus uitgevoerd. De cantates vervulden een liturgische functie op de zes hoogtijdagen: de drie Kerstdagen, Nieuwjaarsdag, de zondag na Nieuwjaar en het feest van Driekoningen op 6 januari. Toch maakte Bach met het woord ‘Oratorium’ dat hij in in de herfst van1734 op de partituur schreef, duidelijk dat hij de zes cantates als een eenheid zag.
Elke cantate werd dus afzonderlijk uitgevoerd op de daarvoor bestemde feestdag, maar Bach stond in Leipzig zo onder druk dat hij rijkelijk putte ( herbruikte, iets dat heel normaal was) voor zijn Weihnachtsoratorium uit zijn feestcantates voor koningen, keurvorsten en andere hoogwaardigheidsbekleders aan het Saskische hof. Het is daarom waarom deze ‘vrolijke’ muziek van Bachs kerstcantates iedereen zo direct en feestelijk aanspreekt en in de oren klinkt, gelovig of ongelovig. Voor mij persoonlijk is het een ideale voorbereidng voor een vrolijk en zalig Kerstfeest. Helmaal met de maestro die Ton Koopman heet. Als u nog naar binnen wil op zondagmiddag 15 december, dan kan dat via de ticketservice van de Nationale Theater Kassa 0900-9203
