4 aug.- Deze week stuitte ik bij toeval op een website die ik niet kende. ‘The living rooms Laren’, een accommodatie waar je kamers en een sfeervol appartement kunt reserveren. Gezien de reviews een absolute aanrader, want de beoordelingen ‘van hygiëne tot personeel’ ‘scoren minimaal 9.0. Het huis is gesitueerd op Kerklaan 9, hoek de Pijl, vroeger Korte Pijlsteeg. Wat me opviel was de romantische inleiding over hun locatie:
‘Japie was een gewone jongen uit de Pijlsteeg (Kerklaan) in de jaren rond 1900. Het was de tijd van meester van Wulfen. Trouw ging Japie op zijn klompen elke dag naar de school op de Brink waar de hoofdonderwijzer de jongens – hij had een hekel aan het Larens dialect- het tellen ‘op zijn Larens’ probeerde af te leren. Moeilijk, want ’tellen thuis’ was veel makkelijker: “Heen, twee, dree, vier, vaaf, zes, zeuven, hacht, negen, tien”. *
Mijn vrouw Annemarie, geboren op De Pijl, herinnert zich de verhuurlocatie nog als een kruideniers- en snoepwinkeltje van Cor Willard met aan de muur een sigarettenautomaat waar ze, toen iedereen er nog vrolijk op los pafte, voor haar vader een pakkie Caballero uit de muur moest trekken.
Grappig dat de huidige eigenaren Basil en Ellen de in Laren legendarische schoolmeester aan halen.
Over hem en het niet zo bekende Van Wulfenfonds, de nalatenschap van zijn dochter Margot, is een kleine informatieve tentoonstelling gemaakt in de Lindenhoeve, het historisch centrum van Laren dat zaterdags – ook in vakantietijd- tussen 14.00 uur en 16.00 uur gratis te bezoeken is.
Johan van Wulfen, Hilversummer, geboren in 1838, studeerde onderwijs, slaagde op zijn 18e en trok de wijde wereld in waar hij toverlantaarnplaatjes kocht voor zijn latere lessen. Werd schoolhoofd in Lichtevoorde, maar wilde liever naar het Gooi. In 1862 werd hij voor 725 gulden per jaar aangesteld als schoolhoofd in Laren en trouwde Maria Reijn uit Hilversum . Het schooltje van meester van Wulfen stond links naast t’ Bonte Paard.
Om zijn oud-leerlingen het dialect af te leren, bekwaamde Van Wulfen hen in toneelspelen. Deze voorstellingen waren zo opvallend dat ze ook publiek van buiten het dorp trokken. Het bekendst echter werd Johan Van Wulfen door zijn, door hem zelf in 1885 ontworpen onderwijsmethode ‘De Sprekende Letterbeelden’, waarmee hij de schooljeugd op een zeer toegankelijke manier het A.B.C. leerde. De O was bijvoorbeeld een jongetje met een hoepel.
De speelse afbeeldingen sierden de muren van menig school en werden uitgegeven en landelijk verspreid door de ambitieuze Hilversumse boekhandelaar Johannes Geradts. In 1871 werd Van Wulfen samen met Geradts een van de oprichters van de Gooi- en Eemlander. En toen Koningin Wilhelmina in 1898 de troon besteeg, trok de hoofdonderwijze landelijk de aandacht met een historische optocht.
In het dorp stond hij niet alleen bekend door zijn lidmaatschap van de gemeenteraad, maar ook als maker van de geschilderde panelen voor het 25-jarig jubileum van pastoor Hartman. De afbeeldingen met de evangelisten verwerkte hij later tot een erepoort voor de Sint Jansprocessie: De Van Wulfenboog.
Tot zijn zeventigste bleef hij in dienst van de gemeente die hem daarna eervol ontslag verleende.
Toen hij in maart 1912 overleed schreef de krant over deze geliefde Laarder, ‘Onder de hartelijkste blijken van belangstelling had gistermorgen de begrafenis plaats. Talrijke prachtige kransen en bloemstukken o.a. van “Cum Deo” van het Nederlandsch Onderwijzers Genootschap, en van de gemeente Laren dekten de baar, terwijl de kinderen der Openbare School langs den weg geschaard stonden.’
Meester van Wulfen is geeërd met een hardstenen bank, gebeeldhouwd door ‘de Larense Rodin’, Ed Jacobs als huldeblijk bij zijn gouden jubileum op 25 mei 1905. De twee kindertjes die in reliëf sfeervol, vooral door de zonnevlekken onder de kathedrale bomen van de Brink, staan uitgebeeld zijn Gerrit Wiegers en Lijsje Calis.
Meester van Wulfens dochter Margot vertrok 14 jaar na haar vaders overlijden naar Rome. Tot aan haar dood is ze er blijven wonen. Bij testament bepaalde zij dat het kerkbestuur van de Sint Jansbasiliek erfgenaam werd met de verplichting legaten te voldoen als fonds ’ter verpleging te Laren van Ouden van dagen’. Van het geld werd Johannes Hove gesticht. Het kapitaal van Margot is hoogstwaarschijnlijk volgens de Historische Kring ontstaan uit de opbrengsten van vader’s populaire lesmethode. In 1983 werd het fonds verzelfstandigd. Het is nog steeds actief voor projecten ten behoeve van ouderen in Laren. In de tentoonstelling zijn daar voorbeelden van te zien. Daarnaast schilderijen van Albert Neuhuys van meester van Wulfen, zijn vrouw en dochter Margot. En een schoolplaat met zo’n sprekend letterbeeld.
Bol an mensen, een historisch uurtje – tussen de buien door- voor de zaterdagmiddag. Met veel dank deze week aan de Historische Kring Laren voor alle informatie .
Leo Janssen
- ( De h werd overigens in het Larens dialect nooit uitgesproken, vertelt Harry Ligter me altijd met zijn pretogen. ‘Hap zei de hond en een handje met hooi’, wordt ‘ap zei de ond en een andje met ooi’. )
LUISTER HIER NAAR DE GESPROKEN VERSIE VIA NH GOOI
