13 jan.-Jumbo is in het nieuws met het bericht dat de omvang van de diefstal uit de winkels net zo groot is als de winst. De winst is 80 miljoen, omzetverlies door diefstal 100 miljoen. Dat is 1 procent op een omzet van 11 miljard. Het Journaal begint woensdag 3 januari met een bericht over Jumbo en opent met het statement van een willekeurige mevrouw ergens uit het land, de onvermijdelijke vox populi: het is wel te begrijpen, zegt ze, omdat mensen minder te besteden hebben. Verslaggever: U denkt dat het dat is wat er aan de hand is?
De toon is gezet
Zo! De toon is gezet: diefstallen uit supermarkten nemen toe wegens de stijgende armoede. Maar het is onderbuikgevoel, met serieus onderzoek heeft het niet van doen. Wie blijft kijken hoort een medewerker van Jumbo verderop in de uitzending zeggen dat winkeldiefstal onder alle lagen van de samenleving voorkomt. ‘Er is geen pijl op te trekken’. Het heeft met de tijdgeest te maken, zegt een supermarktbaas. Er is een verminderd normbesef.
Er wordt bij Jumbo meer gestolen dan winst gemaakt, hoewel dit volgens de Volkskrant (5 januari) geldt voor sommige winkels. Die nuancering ontbreekt in Het Journaal. Een derde van de diefstallen doet zich voor bij zelfscankassa’s. Ligt het misschien aan het beleid van de supermarkten zelf, zou de verslaggeefster ter relativering kunnen vragen? Maar dat doet ze niet. de supermarktbaas kan onweersproken zijn zegje doen. Hij is autoriteit, dus het zal kloppen wat hij zegt. Het is een maatschappelijk probleem, zegt de verslaggeefster in haar commentaar. Zo!, Jumbo is de boodschap uit zijn persbericht kwijt, vrijwel kritiekloos overgenomen Ik blijf zitten met nog wat vragen.
Even verder kijken
Dus toch maar even de krant erop nageslagen om te zien of er meer over te vertellen valt. Misschien moeten we af van die verdere automatisering van de supermarkt. Minder personeel immers, betekent minder toezicht. ‘De supermarkten peinzen er niet over te stoppen met zelfscankassa’s’, lees ik in de Volkskrant van 5 januari 2023. ‘Het is immers een eenvoudige rekensom’, zei Ahold topman Frans Muller twee weken geleden tegen het Amerikaanse zakenblad Fortune. ‘Vanuit kostenperspectief zijn de besparingen op arbeid groter dan de potentiële nadelen’. Oftewel: het inhuren van meer kassières kost meer geld dan de diefstal bij de zelfscan. Kwestie van efficiency denken, dus.
Dit alles blijft in het NOS Journaal onbesproken. Wat blijft hangen bij wie slechts de headline heeft opgepikt is dit: diefstal in supermarkten stijgt als gevolg van de toenemende armoede. En het probleem moet opgelost worden door hullie van de politiek.
Ton Verlind
