George Hendrik Breitner, Cavalerie, 1883-1888, Kunstmuseum Den HaagBreitner, herontdekking van een oerkunstenaar
Vanaf 15 mei is het werk van George Hendrik Breitner (1857-1923) te zien in Singer Laren. Vaak omschreven als de ‘schilder van Amsterdam’, ‘schilderfotograaf’ en ‘Nederlands impressionist’, maar Breitner overstijgt deze labels. Voor de troepen uit neemt hij de vrijheid om zich uit te drukken in kleur en in een karakteristiek, krachtig handschrift. In de tentoonstelling laat gastconservator Suzanne Veldink zien hoe baanbrekend en invloedrijk Breitner is geweest door terug te keren naar de basis: zijn kunstwerken. Op die manier bekeken komt een andere Breitner naar voren: een oerkunstenaar die verschillende genres in een nieuw jasje steekt en bestaande conventies aan zijn laars lapt. Terwijl de kunstcritici hem afbreken, kijken collega-kunstenaars juist vol bewondering toe.
In de tentoonstelling met ruim 60 schilderijen en werken op papier zet Veldink de ontwikkeling van Breitner in nieuw perspectief: als pionier voor wie onderwerpen geen doel op zich zijn. Eerder een middel om te experimenteren met gedurfd kleurgebruik en expressieve lijnen. De kunstenaar vertrouwt erop dat het oog van de beschouwer afmaakt wat zijn penseel is begonnen. Richard Roland Holst beschrijft hem in 1891 als expressiever dan Mauve, minder sentimenteel dan Israëls en meer visionair en ‘wildweelderig’ dan Jacob en Willem Maris. Deze tegendraadse geest staat centraal in de tentoonstelling, waarbij een schat aan bruiklenen uit (inter)nationale musea en privécollecties wordt getoond.George Hendrik Breitner, Naar de markt, ca. 1897, Singer Laren, permanent bruikleen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Jan Rudolph de Lorm, museumdirecteur SInger Laren:
“Dankzij het onderzoek van Suzanne Veldink kijk ik met nieuwe ogen naar deze recente aanwinst van Singer Laren: een statement van Breitner in felle kleuren voor de troepen van het modernisme uit.”‘
Zoo moet u schilderen’
Sommige kunstwerken in de tentoonstelling hebben zich inmiddels ontpopt tot echte publieksfavorieten – zoals de kimonomeisjes – terwijl andere al decennia niet meer publiekelijk te zien zijn geweest. Hieronder bevinden zich grote verrassingen die het bekendere werk in een nieuw licht plaatsen, zoals de reeks levensgrote naakten naar vrouwelijk model die Breitner schilderde in de jaren 1886-1893. Naakt met zwarte kousen op een bed is een van Breitners meest expressieve en kleurrijke werken. Breitner blijft zijn hele carrière onzeker, maar over dit specifieke werk is hij wél tevreden. Volgens een notitie op de achterkant vertelde hij zijn jongere ateliergenoot Kees Maks: ‘Zoo moet u schilderen.’ Nog meer dan Breitners stadsgezichten en verbeeldingen van militaire thema’s zijn deze naakten hun tijd vooruit. Onder deze werken bevindt zich een zeldzame bruikleen uit Amerikaanse collectie.George Hendrik Breitner, Naakt met zwarte kousen op een bed, ca. 1889-1890, Fondation Custodia, Collectie Frits Lught, Parijs
De tentoonstelling Breitner is van 15 mei tot en met 8 september 2024 te zien in Singer Laren. Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie, geschreven door gastconservator Suzanne Veldink, uitgegeven door WBooks (ISBN: 9789462586123). |
