14 juli.- Een tijdje geleden vroeg Marc Vos mij voor een dorpswandeling voor Probus, een serviceclub van pensionado’s, die hun sporen op maatschappelijk en leidinggevend terrein ruimschoots hebben verdiend.
Probus is een acroniem, een afkorting die bestaat uit de beginletters van woorden zoals VVD, BBB. (Er komen verkiezingen!) Pro komt van Professionals en Bus van Business. De 23 leden- ontmoeten elkaar eens per drie weken in het Papageno Huis om elkaar te versterken op, zoals ze dat zelf zo mooi omschrijven, ‘onderlinge hulpvaardigheid, verbreding van kennis en interesse, verruiming van inzicht én ontspanning’.
Het idee ontstond in Engeland mid jaren zestig toen enkele Rotarians ontdekten dat mensen vaak na hun pensioen de prikkel ontbeerden van hun werk. Ze misten de contacten en spanning en voelden zich soms teruggeworpen op een in hun ogen leeg bestaan.
Afgelopen dinsdag vertrokken we, 13 man sterk, na een kop koffie bij t’ Bonte Paard.
Als altijd begon ik op de Brink bij het bronzen beeld van Jan Hamdorff die de visie had dat het dorp zich eind negentiende eeuw zou kunnen ontsluiten (natuurlijk ook voor zijn logement), door de komst van een stoomtram in Laren, nadat enkele Haagse School-schilders ons boeren- en weversdorpje eerder hadden ontdekt.
Daarna de katholieke emancipatoire visie van pastoor Hartman, de eerste stap naar ‘Klein Vaticaan’, vervolgens stonden we stil bij De Mauvepomp en Van Wulfenbak en liepen De Rijt op richting de schitterende golvende beukenhaag voor de negentiende-eeuwse villa van het inmiddels naar Italië vertrokken kunstenaarsechtpaar Pépé en Marlin Grégoire. Rechts af de Kerklaan in.
Voor ons de rijksmonumentale boerderij van de vroegere dorpsfiguur Fok Calis met er tegenover ‘De Vlasschuur’, aangekocht door Jan Hamdorff, die er de beroemde Duitse impressionist Max Liebermann domicilie gaf. Bij een van zijn eerste kennismakingen in ons dorp – op zijn huwelijksreis in 1884- in het bed van toen nog ‘De Vergulde Postwagen’, het latere hotel Hamdorff, telde de bruidegom liefst 52 luizen. Ernaast aan de Groene Gerritsweg één van de 3 adressen waar de beroemde kunstenaar Piet Mondriaan tijdens de Eerste Wereldoorlog woonde. Samen met de componist Jacob van Domselaer en diens vriendin Maaike Middelkoop.
Via De Kamp en De Pijl, rechtsaf De Rijt op, zebrapad over naar de ELJA Foundation van Els Blokker en het even verder gelegen pand van de voormalige ‘Knipscheer’ in de jaren zestig een internationaal atelier van hoogwaardige handgeknoopte gobelins, ontworpen door beroemde kunstenaars zoals Jean Lurçat.
Het oudste Probus-lid Joop Willenborg (88) vult aan. ‘Weet je dat hier vroeger de garage was van Majoor, die de Cadillacs van de Singers onderhield?
Tijdens de wandeling doet hij het vaker. Geweldig, ik leer ervan. Zo sprak hij bij het snoepwinkeltje op De Pijl over ‘cent van het blad’. Via het Oosterend, steken we de Tafelbergweg over naar de Oude Naarderweg 8 en 10, ‘Klein Lindenhof’ en ‘Lindenhof’, het voormalig atelier en de woning van Wally Moes, de schilderes en later schrijfster van ‘Dorpsvertellingen’.
Daarnaast ‘De Linden’, het eerste verblijf van Piet Mondriaan in Laren waar hij zijn theosofische verhandeling over kunst formuleerde en zijn werk steeds abstracter werd. Een huis verder Theodoor van Lelyveld en het wonderlijke album van zijn dochter Roosje, het atelier van Evert Pieters, het blauw-grijze huis er tegenover van gentleman-schilder Willy Sluiter en het verdwenen Paviljoen Larenberg. We steken de Naarderstraat over naar het Rozenlaantje van Ir.Theo van Gogh en het immense landhuis ‘De Braey’ van de toenmalig befaamde gynaecoloog Hector Treub.
Daarna De Drift op naar het huisje ‘Holtwick’ waar de componist Alfons Diepenbrock woonde en vervolgens naar Steenbergen 6, villa ‘de Eekhoorn’, destijds gebouwd voor kunstenares Corrie Pabst en toen ondernemer Eric Albada Jelgersma er later woonde, Shirley Bassey er optrad.( met dank aan Joop!)
Het huis is natuurlijk ook bekend van de ontvoering van het dochtertje Valérie.
Terug weer naar de Drift naar het’ ‘Kinderhuisje’ waar Anne Frank in 1938 haar vakantie doorbracht en er tegenover het bijzondere huis ‘Hein Duvel’ van de uitvinder van de tube tandpasta de schilder-tandarts Elias Stark.
Vervolgens naar villa ‘De ‘Bijlakker’ richting Singer, villa De Hoeve’ van mecenas, beeldhouwster en ‘muze van de Tachtigers’ Sara de Swart.
Later werd dit pand een leegstaand retraiteoord van de Nederlands Hervormde kerk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaf het onderduik aan 30 joden. In 1943 werden zij verraden door twee jodenjagers uit Haarlem. 29 van hen werden vermoord in de concentratiekampen. Hun namen staan op de 29 onlangs op 4 mei gelegde stolpersteine. We sluiten af met de verdiensten voor ons dorp van Anna Singer en de villa Ariëtte aan de Naarderstraat, het woonhuis van de grote schilder Anton Mauve.
We zijn ver over de tijd. Het waren slechts 10.000 stappen , een kleine 5 kilometer vol verhalen, eindigend bij Larens oudste kroeg. Bol an mensen, het blijft iedere keer weer leuk zo’n wandeling.
Leo Janssen
