7 sept.-
Zaterdag 9 september om 15.00 uur onthullen burgemeester Barbara de Reijke van Blaricum en burgemeester Nanning Mol van Laren de kunstbordenroute ‘Schilders van Laren en Blaricum’. Zestien kleine informatiepanelen met afbeeldingen van vermaarde museale schilderijen, destijds gemaakt door Larense, Blaricumse en buitenlandse kunstenaars. De metalen borden zijn op die locaties opgesteld waar de tentoongestelde werken op zijn geïnspireerd of waar ze daadwerkelijk zijn geschilderd. Op de panelen staat een korte tekst en een QR-code die toegang geeft tot wat meer achtergrondinformatie over de plek en het getoonde kunstwerk.
De kunstbordenroute, samengesteld door de beide gemeentes , Singer Laren en het Goois Natuurreservaat moeten de historie en de cultuur van de twee BEL dorpen zichtbaarder maken en vooral inwoners en bezoekers ervan te laten genieten.
Afgelopen vrijdag zag ik op Facebook al één van de panelen, gefotografeerd door Joke Kok, de presentatrice van de dorpsradio. Eerlijk gezegd was ik nogal verbaasd toen ik wat inzoomde op de foto. De informatie klopt noch over het werk, noch over de locatie.
De volgende dag fietste ik er naar toe: richting kruispunt Veerweg-Slangenweg.
De foto op het paneel toont een schilderij van Max Beckmann (1884-1950) één van de beste Duitse expressionistische schilders die in 1937 uit Berlijn vlucht naar Amsterdam. Hitler had een dag ervoor de nazi-tentoonstelling voor Entartete Kunst geopend om het publiek te laten zien welke van de 650 moderne werken uit 32 Duitse museumcollecties in de ogen van de Nationaal Socialisten tegen de arische moraal en on-Duits waren. Van Beckmann werd er een twintigtal tentoongesteld.
Met zijn vrouw Quappi wil Beckmann naar Parijs en Amerika, maar de Duitse invasie in 1940 in Nederland doorkruist zijn plannen. Als ballingen gaat het echtpaar wonen op het Rokin 85. In die tijd bezocht hij ook meerdere malen het Gooi. Hij hield van de natuur. Wandelde en fietste er. Daarover maakte hij korte aantekeningen in zijn dagboeken. ‘Montag 25 okt ’43 ‘Landschaft mit Birken fertig’. Regelmatig bezocht hij het Larense hotel ‘Het Witte Huis’ ‘Mitwoch 12 mai ‘43 ‘ Morgens kleine Radpartie mit Quappie. Später Spaziergang nach Witte Huis’ .
De olieverf ‘Landschaft mit reiter’( 66×86 cm) werd een geschilderde impressie van ‘de Larense hei met een weg galoperende ruiter’, die hij in 1943 op zijn zolder verder uitwerkte. In de verte op het schilderij is een toren te zien.
Tijdens de PAN Amsterdam waar het schilderij als belangrijke anonieme gift aan Singer Laren door het museum groots in een aparte stand werd gepresenteerd, verschilde ik van mening met de museumdirecteur dat de toren niet zoals hij suggereerde de Tafelberg in Blaricum was , maar de watertoren van Laren. Moet kunnen. Maar lees ik tot mijn ‘vreugde’ een paar dagen later in de NRC van 20 november 2019 dat de toren in de Beckmann-oeuvrecatalogus uit 1976 vermeld staat als ‘de bakstenen watertoren’ uit 1931-1933 naar een bekroond ontwerp van Wouter Hamdorff.
Op het paneel in de Eng staat echter dat het schilderij niet de eerder tijdens de kunstbeurs gesuggereerde ‘heide te Laren’ verbeeldt, maar een ‘geelgekleurde Engh met berkenbomen’ met op de achtergrond ‘een vluchtige weergave van de basiliek!’
Vreemd, het afgebeelde is niet de Sint Jansbasiliek en het paneel staat ook niet goed op zijn plek. Beter had het bord geplaatst kunnen worden op de Westerheide met uitzicht op de watertoren.
Bol an mensen, zit ik ernaast dan bied ik ruiterlijk mijn excuses aan, maar ik denk het niet. Niet dat de wereld door deze omissie verloren gaat, maar het is wel erg slordig. Een dergelijke ‘prestigieuze’ kunstbordenroute verdient – ook voor ons mooie museum en collectie- een betere start.
Leo Janssen
